Vóórdenken®, dat is
Reële optie-analyse
Waardeer kansen en risico's
De reële optie-analyse is een aanvulling op de reguliere kosten-batenanalyse. De methodiek waardeert de flexibiliteit van een alternatief. Bij onzekerheid helpt flexibiliteit om de risico's te beperken en de kansen die zich voor kunnen doen te verzilveren.
aanleiding
Deze optiemethode is afkomstig uit de financiële wereld. In 1997 kregen Fischer Black en Myron Scholes de Nobelprijs voor hun methode om financiële opties te waarderen. In de jaren daarna werd ‘ontdekt’ dat de methode ook toegepast kon worden op reële activa in plaats financiële. Bijvoorbeeld op de optie om de aanleg van een wegverbreding te faseren, de optie om de investering in R&D uit te breiden of te stoppen en de optie om een besluit uit te stellen totdat de omstandigheden gunstiger zijn.
Vanaf 2002 heeft Gigi deze aanpak toegepast bij klanten in het publieke en private domein.
aanpak
De reële optie-analyse is een aanpak die niet uitgaat van gemiddelden maar van de hele bandbreedte aan mogelijke waarden en uitkomsten en voor al deze mogelijkheden rekening houdt met de bijstuurmogelijkheden van besluitvormers, bijvoorbeeld wanneer veranderende inzichten of marktcondities het project meer of minder aantrekkelijk maken of nieuwe mogelijkheden bieden.
Vooraf wordt een analyse gemaakt van welke vormen van bijsturing relevant zijn voor het project, hoe deze het projectresultaat beïnvloeden en hoe deze bijstuurmogelijkheden en flexibiliteit ingebouwd kunnen worden. Indien nodig kan de waarde hiervan worden bepaald.
meerwaarde
De reële optie-methode daagt de opdrachtgever uit na te denken over de maximaal te lopen risico's van een keuze, het denken in alternatieven en bewuste keuzes te maken over het risicobeleid: wedden we op één mogelijk scenario of kiezen we voor een strategie met verschillende opties totdat er meer zekerheid ontstaat?
Het toepassen van het gedachtegoed zonder rekenexercitie levert vaak al waardevolle inzichten op. Door het gebruik van Real Options wordt de mate van onzekerheid van een investering beter bepaald dan voorheen en worden beslissingen minder risicovol.
Publicaties over Reële optie-analyse
Stratelligence publiceert regelmatig papers, presentaties, e-boeken en brochures over onze speerpunten en methodieken. Heeft u interesse? Bezoekers van onze website kunnen gratis één van onze publicaties downloaden.
Risicowaardering in de publieke sector
Eigen uitgave Stratelligence, waarin we een thema uit onze praktijk toelichten. Het op de juiste wijze waarderen van risico’s is ook voor het publiek domein relevant. We zetten daarom een aantal verschillende begrippen en uitgangspunten op een rij en geven aan waar het gebruik van een vaste voorgeschreven discontovoet tekort kan schieten.
Real Options applied to infrastructure projects
Paper Gigi van Rhee gepresenteerd op international conference on infrastructure systems, 2008, Rotterdam, met een nieuwe aanpak om risico en flexibiliteit te waarderen.
Preparing for an uncertain future through option analysis: The case of the Roode Vaart
Essay Gigi van Rhee als bijdrage aan de bundel “Green growth and water allocation”, van UNESCO. Hierin is met adaptief deltamanagement en optie-analyse de keuze gemaakt voor het terugbrengen van de Roode Vaart in het stadscentrum van Zevenbergen.
Projecten over Reële optie-analyse
bron: RWS beeldbank 468358
Aanleiding
Vanwege het succes van adaptief deltamanagement onderzoeken het ministerie van Infrastructuur en Milieu en Rijkswaterstaat de mogelijkheden van adaptief programmeren en reële optie-analyse in het droge domein.
Rijkswaterstaat heeft Stratelligence gevraagd om de ontwikkelde reële optie-analyse toe te passen op een project waarvoor nog geen MKBA is gemaakt, maar waarvoor de verkenning wel is gestart: de bereikbaarheid in de corridor Amsterdam - Hoorn.
Aanpak
Om de bereikbaarheid ook na 2020 te kunnen waarborgen, worden alvast mogelijke oplossingsrichtingen verkend en maatregelpakketten samengesteld. Bij het samenstellen van de pakketten maatregelen, heeft Stratelligence een adaptieve aanpak gevolgd.
Met de aanpak is structuur aangebracht in de meer dan 100 maatregelen en is geïllustreerd hoe kansrijke pakketten worden samengesteld. Doorrekening van de verschillende ontwikkelpaden kan plaatsvinden zodra de kosten en effecten voor alle maatregelen en de mate van onzekerheid in ontwikkelingen beter bepaald zijn.
Resultaat
Deze studie heeft laten zien dat ook bij weinig informatie adaptief programmeren en optie- analyse waarde kunnen hebben voordat een beleidskeuze is gemaakt door het structureren van de maatregelen en de wijze van analyse.
Eerdere studies hebben zich vooral gericht op het achteraf evalueren van projecten.
Aanleiding
Rijkswaterstaat heeft Stratelligence gevraagd om de ontwikkelde reële optie-analyse toe te passen op een in voorbereiding zijnde vervanging en renovatie: nl. de renovatie of vervangingsopgave van de bestaande verkeersbrug bij Itteren, gecombineerd met de aanleg van verschillende nieuwe bruggen.
Aanpak
Deze casus is volledig doorgerekend voor een groot aantal alternatieven, scenario’s, en beslismomenten. Sommige flexibele opties zijn op basis van analyse vervallen doordat de meerwaarde onvoldoende was, en sommige opties die wel meerwaarde hadden, bleken niet meer politiek-bestuurlijk haalbaar. Ook is een nieuw kansrijk alternatief toegevoegd aan de mogelijke alternatieven.
Resultaat
Deze studie heeft laten zien dat adaptief programmeren en optie- analyse ook voor vervangings- en renovatiebeslissingen waarde kunnen hebben. Het is bovendien nuttig om in een vroeger stadium onderzoek te doen naar de waarde van flexibiliteitsopties en daarvoor algemene kentallen te ontwikkelen.
