Bereiken van klimaatdoelen vraagt goed inzicht in ontwikkel- en transitiepaden
Op 27 juni 2018 presenteerde een coalitie bestaande uit 7 regeringspartijen en oppositiepartijen een ambitieuze klimaatwet. Ze spreken daarin af dat de CO2-uitstoot in het jaar 2050 95 procent lager moet zijn dan in 1990. Het streven is om in 2030 al 49 procent minder CO2 uit te stoten ten opzichte van 1990. Om dergelijk grote doelen te kunnen bereiken, zijn transitieoplossingen nodig die uitgaan van een onderbouwde langetermijnvisie en vooral inzicht en kennis over het energiesysteem.
Maatregelen en financiering
De klimaatwet bevat geen maatregelen of financieringsbudgetten voor de uitvoering van de gemaakte afspraken. Daarvoor zijn de opvattingen van de politieke partijen te verschillend van elkaar. Het succes van deze wet zal daarom afhangen van de concrete afspraken die nog nader moeten worden vastgelegd in het zogeheten klimaatakkoord, waarover bedrijven en maatschappelijke organisaties op dit moment onderhandelen. Op 10 juli zal een voorlopig akkoord op hoofdlijnen gepresenteerd worden.
Transitieoplossingen
Transitieoplossingen zijn maatregelen die een rol vervullen op weg naar het bereiken van de doelen voor 2050, maar geen onderdeel zijn van het gewenste eindbeeld. Je kunt bijvoorbeeld denken aan het bijmengen van waterstof in het gasnet, het bestaande gebruik van biobrandstoffen in het wegverkeer en het afvangen en onder de grond stoppen van CO2.
Ze zijn belangrijk en zelfs noodzakelijk in een van de volgende situaties:
- Wanneer we al stappen willen of moeten zetten om de doelen tijdig te realiseren, maar er nog geen goed of betaalbaar eindalternatief beschikbaar is, of er grote kans is de verkeerde oplossing te kiezen.
- In geval van een zogenaamd ‘kip-ei-probleem’. Zonder aanbod van voldoende laadpalen kwam de vraag naar elektrische auto’s niet van de grond, maar zonder vloot elektrische voertuigen ontstaat er geen aanbod van laadpunten. Vandaar dat hybride voertuigen goede transitieoplossingen waren.
Een transitieoplossing kan dan helpen om de vereiste voortgang te boeken richting te bereiken doelen of het kip-ei-probleem te doorbreken.
Afwegingen
Het is altijd zaak dat gekozen maatregelen en transitiepaden de eindoplossing versterken en niet (op lange termijn) hinderen. Je moet laten zien dat de oplossingen op langere termijn rendabel kunnen worden en de juiste keuze op het juiste moment zijn.
Essentiële vragen die daarbij beantwoord moeten worden:
- Kun je lang genoeg van de oplossing gebruikmaken, zodat de specifieke investeringen terugverdiend worden of kunnen de benodigde investeringen hergebruikt worden?
- Heeft de gekozen oplossing een beter rendement of lager risico dan het alternatief, nl. direct kiezen voor de eindoplossing, met het risico dat je verkeerd kiest?
- Draagt de tussenoplossing bij aan het succes van de eindoplossing of is er sprake van een mogelijke lock-in?
- Is er voldoende draagvlak om in de oplossing te investeren?
Stratelligence
Stratelligence, die aan de wieg stond van het adaptief programmeren, helpt bij het bepalen van de voor- en nadelen van de oplossingen en het analyseren van de risico’s, zoals eventuele lock-in. Stratelligence stelt zich als doel optimale ontwikkelpaden en transitiepaden te bedenken. Dat gebeurt actief en leidt soms tot het vinden van nieuwe transitieoplossingen.
“If I had an hour to solve a problem and my life depended on it, I would use the first 55 minutes determining the proper questions to ask.” Albert Einstein