Adaptief programmeren, de juiste beslissing op het juiste moment
In de zomer van dit jaar moeten er in het Energie- en Klimaatakkoord op hoofdlijnen afspraken zijn gemaakt over de wijze waarop Nederland de opwarming van de aarde beperkt en de CO2-uitstoot terugdringt. In de tweede helft van dit jaar is de concrete uitwerking hiervan gepland. De praktische uitvoering van dit Klimaatakkoord zal starten in 2019. Adaptief programmeren kan hierbij een belangrijke rol spelen.
Het is vrijwel onmogelijk en onwenselijk toekomstige maatregelen nu al helemaal vast te leggen. Toch moeten er oplossingen bedacht worden die kunnen meegroeien met steeds vernieuwende inzichten en omstandigheden. Om over- en onderinvestering te voorkomen ontwikkelde Stratelligence voor het Deltaprogramma de methode adaptief deltamanagement. De algemene aanpak is door het kabinet omarmd en opgenomen in de spelregels voor het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Daarnaast is adaptief programmeren waardevol voor de energietransitie, zoals blijkt uit het hoofdstuk over adaptiviteit van Gigi van Rhee in het boek ‘Energie Ruimte Klimaat’ van begin dit jaar. De werkwijze kan helpen ook bij de energietransitie de juiste keuzes op het juiste moment te maken.
Wat is adaptief programmeren?
Adaptief programmeren is het zo slim mogelijk omgaan met onzekerheden en kansen, door deze te onderkennen en transparant mee te nemen bij besluitvorming. Dit wil zeggen dat je meebeweegt met ontwikkelingen door uit te gaan van een continu wijzigend toekomstbeeld. Een stap voor stap aanpak. Hiermee creëer je ruimte om te kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen en veranderende inzichten. Het legt de verbinding tussen kortetermijnbeslissingen en langetermijnopgaven en zoekt expliciet naar kansen om de functionaliteit te verbeteren door een brede scope en het benutten van verbindingen tussen opgaven.
Noodzaak voor adaptief programmeren in energietransitie
De energietransitie is een enorme opgave met grote onzekerheden. Zonder rekening te houden met deze onzekerheden en zonder tussentijdse bijsturing is de kans klein dat het doel op tijd en efficiënt bereikt wordt.
We weten dat in 2050 de CO2-uitstoot sterk verminderd moet zijn. Maar hoe groot zal de vraag naar energie in 2050 precies zijn en hoe groot is dan de opgave? Welke nieuwe technologieën gaan welke bijdrage leveren aan de verduurzamingsopgave, en is dat dan voldoende?
Als de energievraag hoger uitvalt dan nu verwacht, bestaat het risico dat er onvoldoende klimaatneutrale energie opgewekt wordt. Ondanks alle inspanningen is vorig jaar de uitstoot door de economische ontwikkeling immers toch gegroeid.
Tegelijkertijd bestaat er het risico dat er te veel wordt geïnvesteerd in de verkeerde technieken of te veel infrastructuur wordt aangelegd. Grote investeringen in de elektriciteitsinfrastructuur kunnen deels voorkomen worden als technieken om elektriciteit op te slaan bijvoorbeeld succesvol zijn.
Meerwaarde adaptief programmeren
Adaptief programmeren is vooral toepasbaar op langetermijnbeleid en investeringen waarbij de optimale strategie afhangt van hoe bepaalde onzekerheden (markt, klimaat, techniek, kennis, etc.) zullen uitpakken.
Een adaptieve aanpak levert voor dit soort vraagstukken de volgende voordelen op:
- Een lager risico op over- en onderinvestering door rekening te houden met onzekerheden, mogelijkheden optimalisatie over tijd en inbouwen flexibiliteit;
- Meer kansen om functionaliteit te verbeteren en innovatieve oplossingen te vinden door een bredere scope en zoeken naar meekoppelkansen;
- Betere onderbouwing van besluitvorming door meer en betere beslisinformatie;
- Effectievere samenwerking tussen partijen doordat deze een ambitie delen en gezamenlijk een voorkeursstrategie zoeken.
Voor de energietransitie staan we pas aan het begin van de toepassing, maar blijkt dat de aanpak meer handelingsperspectief biedt en helpt bij het identificeren van no-regret keuzes en integrale oplossingen. Duidelijk is dat de energietransitie vraagt om combinatie van technieken, aangezien we met geen enkele oplossing de langetermijnopgave kunnen realiseren. Ook blijkt dat er nu al reserveringen nodig zijn om ruimte open te houden voor de opwekking van duurzame energie op lange termijn. In alle geïdentificeerde toekomstscenario’s speelt wind op zee een grote rol. Dit is daarom een no-regret keuze, die sneller uitgerold moet worden om over een aantal jaar geen niet meer in te halen achterstand te hebben.
“We moeten niet alleen nadenken maar ook vóórdenken en vooruit plannen. Regeren is vooruitzien.”
(Gigi van Rhee, directeur Stratelligence)
Meer lezen over adaptiviteit of adaptief programmeren?
– Klik hier voor publicaties adaptief programmeren
